Przewodnik po klasach podatkowych w Niemczech

Pracując w Niemczech, prawdopodobnie zetknąłeś się z terminem „klasa podatkowa”. Dotyczy on wyłącznie osób zatrudnionych, a więc osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, np. Gewerbe, nie obowiązuje więc ich to pojęcie. Jako pracownik zatrudniony będziesz jednak przyporządkowany do jednej z 6 klas podatkowych, w zależności od wielu czynników, między innymi tego, czy jesteś żonaty lub czy jesteś zamężna, czy masz dzieci oraz ile prac wykonujesz.

Jaką rolę spełniają klasy podatkowe w Niemczech?

Mitem jest często powtarzane stwierdzenie, że klasy podatkowe zmieniają wysokość podatku dochodowego (niem. Einkommensteuer). Niemniej rozliczenie podatku z Niemiec nie należy do rzeczy najłatwiejszych, dlatego, aby mieć pewność, że złożona deklaracja jest poprawna warto skontaktować się z biurem podatkowym Taxomi. Owszem, wpływają na podatek, ale nie zmieniają jego wysokości, tylko zmieniają kwotę netto wypłaty otrzymywanej w każdym miesiącu. W ujęciu rocznym nie zmieniają jednak kwoty zapłaconego podatku dochodowego, a jedynie zmniejszają lub zwiększają kwotę wypłaty na rękę w ujęciu miesięcznym. Po złożeniu rocznej deklaracji kwota zwrotu podatku z Niemiec bądź dopłaty podatku wyrówna kwotę zapłaconą w ciągu roku. Klasy podatkowe regulują miesięczną składkę na podatek dochodowy, którą pracodawca musi odprowadzić za pracownika do urzędu skarbowego, a to z kolei przekłada się na kwotę wypłaty na rękę.

Kwota netto miesięcznego dochodu ma z kolei znaczący wpływ na rożnego rodzaju świadczenia, szczególnie na wysokość świadczeń otrzymywanych zamiast wynagrodzenia (niem. Lohnersatzleistungen). Są to m. in.: zasiłek macierzyński (niem. Mutterschaftsgeld), zasiłek rodzicielski (niem. Elterngeld), chorobowe (niem. Krankengeld lub Krankentagegeld) oraz zasiłek dla bezrobotnych (niem. Arbeitslosengeld). Wybór klasy podatkowej wpływa więc na wysokość świadczeń w miejsce wynagrodzenia pośrednio poprzez wysokość kwoty netto wypłaty w miesiącu. Należy więc być świadomym swojej klasy podatkowej i, jeśli mamy wybór pomiędzy klasami podatkowymi, wybrać tę klasę, która jest dla nas korzystniejsza.

Rodzaje klas podatkowych w Niemczech

Zasadniczo jest 6 klas podatkowych, do tego dochodzą jednak różne kombinacje oraz wariacje tych 6 klas, a mianowicie w przypadku małżeństw klasa IV z czynnikiem oraz połączenie III/V oraz IV/IV. Poniżej przedstawiamy, dla kogo zasadniczo są stworzone poszczególne grupy.

– Klasa I – single: osoby niewychowujące dzieci, niebędące w związku małżeńskim, zatrudnione na nie więcej niż jednym stanowisku;

– Klasa II – rodzice samotnie wychowujący otrzymujące zasiłek rodzicielski;

– Klasa III – działa jedynie w kombinacji z klasa V i stanowi alternatywny wybór dla małżeństw, przeznaczona jest dla tej osoby w związku małżeńskim, która ma wyższe dochody;

– Klasa IV – dla małżeństw: wyliczana tak samo jak klasa I, jednak kwota wolna od podatku obliczana proporcjonalnie dla 2 osób;

– Klasa IV z czynnikiem – wyliczana nieco bardziej sprawiedliwie pomiędzy małżonkami;

– Klasa V – w kombinacji klasy III i V: dla osoby w związku małżeńskim, która ma niższe dochody;

– Klasa VI – dla osób posiadających więcej niż jedną pracę, od której odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne.

Jednak co dla obywatela oznacza wybór klasy podatkowej? Przede wszystkim wiemy już, jaki ma wpływ na nasze dochody. Nie zawsze jednak mamy w ogóle wybór co do klasy podatkowej. Do I klasy podatkowej trafia się automatycznie, jeśli rozpoczynamy pracę nie będąc aktualnie w związku małżeńskim. W tej klasie są także Polacy, którzy rozpoczynają pracę w Niemczech i których małżonkowie mieszkają w Polsce, bowiem pracodawcy często nie mają dostępu do tak osobistych danych i nie wiedzą, iż nowi pracownicy są w związku małżeńskim, w szczególności, gdy związek został zawarty w Polsce. Zmienianie tego nie jest konieczne, ponieważ grupa I i IV ma taki sam wzór na odprowadzanie podatku.

Jako samotny rodzic wychowujący w swoim domu dziecko można złożyć wniosek o zasiłek rodzicielski i automatycznie po tym następuje przejście na II klasę podatkową. Z kolei po małżeństwie oboje z małżonków zostaje automatycznie przeniesionych do klasy IV. Jeśli inna kombinacja klas podatkowych będzie korzystniejsza, wtedy można złożyć wniosek o przeniesienie na IV z czynnikiem lub kombinację III i V. Natomiast klasa VI jest klasą dodatkową, którą posiada się oprócz głównej I-V, zazwyczaj przydzielonej do pracy, w której spędza się najwięcej czasu i zarabia się największą część dochodu.

Jak wybrać odpowiednią klasę podatkową?

Małżonkowie przy wyborze klasy podatkowej przede wszystkim powinni zastanowić się, czy ich pensja netto wystarcza na wszystkie potrzeby w ciągu miesiąca. To powinno być główne kryterium wyboru. Jeśli wystarcza, wtedy należy zostać w klasie IV lub ewentualnie wybrać opcję klasy IV z czynnikiem. Natomiast jeśli na IV klasie podatkowej w miesiącu zabieranego jest za dużo podatku dochodowego, żeby starczyło na życie, wtedy należy rozważyć, jak wybrać odpowiedniejszą klasę podatkową. Naturalnie ewentualna nadwyżka podatku zostanie w razie czego zwrócona, ale dopiero w następnym roku podatkowym, a nie wszyscy mogą sobie na to pozwolić.

Jeżeli więc przy kombinacji klas IV/IV dochód miesięczny nie wystarcza na pokrycie kosztów, to wybór klasy podatkowej powinien być uzależniony od wysokości zarobków: osoba z wyższym wynagrodzeniem powinna być wówczas umieszczona w klasie podatkowej III, druga w klasie podatkowej V. Wtedy to osoba w V klasie wypada najbardziej niekorzystnie, ale jest to osoba o znacznie niższych dochodach, a więc i pobrany podatek będzie stosunkowo niewielki, choć duży proporcjonalnie do kwoty dochodu. Natomiast drugi małżonek znajdujący się w klasie III zapłaci proporcjonalnie niewiele podatku w stosunku do kwoty dochodu. W ten sposób w ciągu miesiąca małżonkowie będą mieć więcej netto. Ta kombinacja polecana jest także Polakom, których żony mieszkają w Polsce i nie pracują lub pracują, ale w przeliczeniu ze złotych na euro zarabiają znacznie mniej.