Polski Ład a system podatkowy w Niemczech

W kontekście Unii Europejskiej Nowy Ład (w j. niem. Polnische Ordnung) funkcjonuje jako planu odbudowy Europy, który ma pomóc w odbudowie gospodarczej i społecznej krajów unijnych po pandemii COVID-19. Przykładowo Niemcy w ramach swojego programu odbudowy skupili się głównie na celach związanych z ochroną klimatu oraz na transformacji cyfrowej. Z kolei polski „Nowy Ład” zakłada przede wszystkim zmiany podatkowe, które bezpośrednio dotyczyć będą finansów obywateli. Każdy kraj rozdysponowuje pieniądze według własnego planu, więc porównywanie tych dwóch planów odbudowy wydaje się bezcelowe. Warto jednak spojrzeć i porównać nowe zasady zarówno z ich wcześniejszymi wersjami, jak i z podobnymi rozwiązaniami w kraju naszych sąsiadów Niemców.

Polski ład – progi podatkowe

Najważniejszymi zmianami podatkowej części Polskiego Ładu są zmiany w naliczaniu wynagrodzeń: nowa kwota wolna od podatku, podniesienie progu podatkowego, nowe zasady odliczania składki zdrowotnej oraz ulga dla klasy średniej. 

Kwota wolna od podatku od 1 stycznia 2022 roku wynosi 30.000 złotych. Została podniesiona z 8.000 zł. Z kolei w Niemczech kwota wolna od podatku wynosi w 2022 roku 10.347 euro i została podniesiona o 363 euro w stosunku do poprzedniego roku. W związku ze zmianą kwoty wolnej od podatku w Polsce zmieniła się również kwota zmniejszająca podatek (odliczana najczęściej od miesięcznej składki na podatek dochodowy). W roku 2021 wynosiła ona 43,76 zł (~525 rocznie), a od stycznia bieżącego roku 425 zł (5.100 rocznie). 

Odliczenie kwoty zmniejszającej podatek przysługuje wszystkim podatnikom, także tym znajdującym się w II progu podatkowym. Zgodnie z Polskim Ładem kwotę zmniejszającą podatek może zastosować również osoba, która samodzielnie oblicza zaliczki na podatek w związku z osiągnięciem dochodów także ze stosunku pracy z zagranicy oraz z emerytur i rent z zagranicy. Od 2022 roku istotnie zmieniają się również progi podatkowe – podwyższeniu z 85 528 zł do 120 000 zł uległ próg dochodów, który w skali podatkowej wyznacza granicę pomiędzy stawką podatku 17% a 32%. Obecnie progi wyglądają więc następująco:

• I próg podatkowy 🡪 30 000 – 120 000 zł należny podatek będzie wynosił 17% minus kwota zmniejszająca podatek
• II próg podatkowy 🡪 powyżej 120 000 zł należny podatek będzie wynosił 15 300 zł (120 000 zł * 17% – 5100 zł = 15 300) + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł

Polski ład, a podatek dochodowy w Niemczech

W niemieckim systemie podatkowym nie ma progów podatkowych. Procent zapłaconego podatku jest bezpośrednio zależny od dochodów. Zwrot podatku dochodowego w Niemczech wynika więc zawsze z tego, że należny podatek obliczony został dla dochodów przed odliczeniem wszelkich ulg. Po odliczeniu przysługujących kwot należny podatek zmniejsza się, ponieważ dochody zostały odpowiednio pomniejszone, a zatem również należny podatek został pomniejszony. Zwrot podatku to różnica pomiędzy kwotami należnego podatku przed odliczeniem ulg oraz po. W polskim systemie natomiast zwrot podatku wynika najczęściej bezpośrednio z kwot ulg podatkowych, które zostają zwrócone podatnikowi jako konkretne kwoty.

Polski ład, a składka zdrowotna

Polski Ład wprowadził także zmiany w zakresie odliczania składki zdrowotnej. W Polsce opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe i gwarantuje możliwość korzystania z publicznej opieki zdrowotnej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Pracownicy do 31 grudnia 2021 roku mieli obowiązek opłacać 9% podstawy składki, a 7,75% tej składki mogli odliczyć od zaliczki na podatek dochodowy. Od 2022 roku nie jest to już w ogóle możliwe. Zgodnie z nowymi zasadami pracodawcy i pracownicy nie mogą odliczyć żadnej kwoty składki zdrowotnej. Ponieważ w wielu przypadkach zmiana ta jest dla podatników niekorzystna, wprowadzono możliwość rozliczania się według stanu prawnego z 31 grudnia 2021, a więc sprzed obowiązywania Polskiego Ładu. Można zatem odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne według zasad obowiązujących wcześniej, jeśli jest to korzystniejsze. Takiego podatnika będą obowiązywały również inne zasady sprzed Polskiego Ładu – niższa kwota wolna od podatku, III progi podatkowe, niższa kwota zmniejszająca podatek. Należy więc upewnić się, co dla danej osoby będzie korzystniejsze.

W niemieckim systemie podatkowym ubezpieczenie zdrowotne wynosi 14,6% podlegającego opodatkowaniu dochodu, z czego połowa płacona jest przez pracodawcę, jeśli osoba pracuje na etacie. Każda osoba posiadająca ustawowe ubezpieczenie zdrowotne ma prawo do leczenia. W Niemczech ubezpieczenie zdrowotne odliczane jest jako Sonderausgaben. To odliczenie podatkowe obejmuje także inne ubezpieczenia – ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, od odpowiedzialności cywilnej, od niezdolności do pracy oraz od bezrobocia. Razem z tymi ubezpieczeniami można odliczyć maksymalnie do 1.900 euro. 

Inne zmiany istotne dla pracujących za granicą

Istotne z punktu widzenia osób pracujących za granicą jest także wprowadzenie nowej ulgi dla klasy średniej. Skorzystać z niej mogą osoby zarabiające od 5.701 zł brutto do 11.141 zł brutto, w tym również osoby pracujące na etacie za granicą (na specjalny wniosek).

Zasady, którym będziesz podlegał, zależeć będą od kraju rezydencji podatkowej, a więc kraju, w którym spędzasz więcej niż 183 dni w roku lub w którym masz silne powiązania ekonomiczne i społeczne i będziesz w stanie je udowodnić. W drugim kraju będziesz w obowiązku wykazać swoje dochody tylko informacyjnie.

Stan na 7.02.2022 r.