Kindergeld - jak uzyskać zasiłek rodzinny?

Od 1 stycznia 2021 roku zasiłek Kindergeld wynosi:

• na 1. dziecko 219 Euro
• na 2. dziecko 219 Euro
• na 3. dziecko 225 Euro
• każde kolejne dziecko 250 Euro.

Na dziecko w wieku przysługuje Kindergeld, jeśli:

• 0-18 lat:
  • mieszka w gospodarstwie domowym rodziców (niekoniecznie w Niemczech)
• 18-21 lat:
  • jest zgłoszone w agencji pracy w kraju jako poszukujący pracy
• 18-25 lat:
  • uczęszcza do szkoły wyższej (w okresie przejściowym między szkołą średnią a wyższą przysługuje Kindergeld przez okres do 4 miesięcy, jeśli dostarczymy dowód ubiegania się o miejsce na uczelni wyższej; może zarówno w czasie przerwy jak i kształcenia wykonywać pracę zarobkową do 20 h tygodniowo, niezależnie od wynagrodzenia)
• niezależnie od wieku:
  • z powodu niepełnosprawności fizycznej, umysłowej lub psychicznej nie jest w stanie się utrzymać (warunkiem jest, że niepełnosprawność wystąpiła przed ukończeniem 25. roku życia).

Wszystkich, czy to obywateli Niemiec, czy innych krajów, obowiązuje złożenie wniosku. Jako obywatel kraju członkowskiego UE rodzic może złożyć odpowiedni wniosek zaraz po rozpoczęciu pracy na terenie Niemiec. Ważne jest to, aby zbyt długo nie zwlekać ze składaniem wniosku, ponieważ od 2018 o zasiłek rodzinny w Niemczech, można się ubiegać tylko do pół roku wstecz, Wniosek należy dostarczyć do właściwej rodzicowi instytucji Familienkasse (niemieckiej kasa świadczeń rodzinnych).

Przy składaniu wniosku o Kindergeld, należy pamiętać o tym, by był on kompletny i nie zawierał żadnych braków. Do wniosku o Kindergeld należy załączyć odpowiednie załączniki, które są uzależnione od indywidualnej sytuacji każdego wnioskującego. Im więcej niewiadomych i zapytań ze strony Familienkasse, tym dłuższa staje się procedura otrzymania zasiłku. W przypadku składania wniosku o Kindergeld na dziecko urodzone w Polsce, należy załączyć unijny akt urodzenia dziecka, o który należy poprosić polskie organy (należy pytać o tzw. wielojęzyczny formularz standardowy). Przedkłada się wtedy ten formularz wraz z aktem urodzenia.

Należy więc wypełnić odpowiedni wniosek wraz z załącznikami oraz ewentualny akt urodzenie/inne zaświadczenia (np. o nauce w szkole lub na uczelni wyższej). Jeśli co najmniej jeden rodzic mieszka lub prowadzi działalność zarobkową poza granicą Niemiec lub pobierane są świadczenia od innego państwa niż Niemcy (np. 500+), należy wypełnić „Załącznik zagranica“.

W zależności od wykonywanej przez rodziców działalności, ich miejsca zamieszkania oraz wieku dziecka Familienkasse może wymagać innego kompletu dokumentów. Zawsze będą to:

• akty urodzenia dzieci
• akt małżeństwa
• zaświadczenie o wykonywanej pracy (np. Gewerbeanmeldung w przypadku samozatrudnionych lub Arbeutgeberbescheinigung w przypadku bycia przez kogoś zatrodnionym).

Wyżej wymienione dokumenty są jedynie podstawowymi dokumentami jakie należy złożyć. Familienkasse ma prawo żądać jeszcze szeregu innych zaświadczeń. Z tego względu istotne jest, ale listę dokumentów przegotować indywidualnie dla każdego, chcącego pobierać zasiłek rodzinny w Niemczech, gdyż każdy przypadek może być inny.

Czas oczekiwania na decyzję może być wydłużony nawet do 12 miesięcy, jeśli Familienkasse dopatrzy się błędu we wniosku lub będzie potrzebowało kolejnych dokumentów potwierdzających nasze prawo do zasiłku Kindergeld. Należy też pamiętać, że mamy obowiązek informować urząd o każdej zmianie mogącej wpłynąć na wypłacanie zasiłku (np. zmiana miejsca zamieszkania jednego z rodziców, zmiana szkoły, zakończenie nauki przez dziecko, rozpoczęcie pracy przez dziecko, zmiana miejsca pracy itp.).

Prawo europejskie nie zezwala na kumulowanie przysługujących świadczeń rodzinnych. Nie można więc pobierać jednocześnie 500+ i Kindergeld w całości. Zgodnie jednak z tym samym prawem, obywatel UE nie może być na tym prawie stratny, a więc różnica między tymi dwoma składkami jest wyrównywana.

W przypadku gdy rodzice dziecka mają prawo zarówno do 500+, jak i Kindergeld, należy ustalić tzw. „kraj pierwszeństwa“. Jeśli np. małżonek pracuje w Niemczech, a małżonka pozostaje bezrobotna w Polsce, to Niemcy zostaną uznane za „kraj pierwszeństwa“. Nie przysługuje wtedy wyrównanie, jako że zasiłek rodzinny w Niemczech jest wyższy niż w Polsce. Jednak jeśli małżonka pracuje i mieszka z dzieckiem w Polsce, a małżonek pracuje w Niemczech, to Polska zostanie „krajem pierwszeństwa“. W takim wypadku jako wyrównanie przysługuje tzw. dodatek dyferencyjny, czyli różnica świadczeń pomiędzy kwotą świadczenia z Niemiec, a kwotą świadczeń przewidzianych przez ustawodawstwo polskie. Przy przeliczaniu obowiązuje kurs Europejskiego Banku Centralnego z pierwszego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym rozpatrujemy prawo do świadczenia. 500+ to obecnie w przeliczeniu około 110 Euro. Zatem dodatek dyferencyjny względem Kindergeld będzie wynosił praktycznie dwukrotność świadczeń 500+.

Nie ma możliwości sprawdzenia statusu Kindergeld online na stronie Familienkasse. Należy w tym celu zwrócić się bezpośrednio do kasy świadczeń rodzinnych.