Rozliczenie podatkowe w Niemczech odbywa się co roku, a termin oddania deklaracji podatkowych to 31 lipca bądź 28 lutego (drugi termin obowiązuje tych, którzy korzystają z pomocy doradcy podatkowego). Każdy przedsiębiorca pracującym w Niemczech na działalności gospodarczej gewerbe musi liczyć się z rozliczeniem dochodów uzyskanych w tym kraju (nawet nie przekraczając kwoty wolnej od podatku), a więc ze złożeniem deklaracji podatkowej, i to niezależnie od tego, gdzie ma miejsce zamieszkania, jako że prowadząc gewerbe najczęściej podlega się nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Również osobom zatrudnionym najczęściej opłaca się zrobić rozliczenie podatku z Niemiec.
Korzyści finansowe wynikające ze wspólnego rozliczenia podatkowego są najczęściej znaczne. Przedsiębiorca może wtedy liczyć na niższy podatek dochodowy. Złożenie wspólnej deklaracji podatkowej w Niemczech wygląda jednak nieco inaczej niż wspólne rozliczenie pit w Polsce. Dlatego warto wiedzieć, jak wspólnie rozliczyć się z podatku dochodowego w Niemczech i tym samym uzyskać większy zwrot podatku z Niemiec.
Małżonkowie bądź partnerzy decydujący się na wspólne rozliczenie podatkowe składają deklarację podatkową wspólnie, a niemiecki urząd skarbowy odpowiednio uwzględnia to w obliczaniu podatku dochodowego — obowiązuje wtedy podwójna kwota pewnych odliczeń podatkowych, a także podwójnie liczona kwota wolna od podatku. W kontekście wspólnego rozliczania dochód małżonków bądź partnerów jest ustalany oddzielnie, ale następnie odpowiednio obliczany razem i składany do urzędu skarbowego jako wspólne zeznanie podatkowe. Oboje są traktowani jako jeden podatnik i otrzymują wspólną decyzję podatkową.
W Niemczech nie ma progów podatkowych w podatku dochodowym, a małżonkowie mogą rozliczać się wspólnie niezależnie od wysokości dochodów. Jednakże w przypadku bardzo wysokich dochodów powyżej 62.810 € każdy, wspólne rozliczanie się zazwyczaj przestaje się kompletnie opłacać.
Najważniejszym warunkiem wspólnego zeznania podatkowego jest prawnie ważne małżeństwo bądź związek partnerski, czyli obie osoby rozliczające się muszą razem być w związku małżeńskim lub zarejestrowanych związkach partnerskich.
Kolejnym warunkiem jest wspólne miejsce zamieszkania, przy czym małżonkowie nie muszą cały rok podatkowy mieszkać razem. Na przykład jeden z małżonków może mieszkać z powodów zawodowych w innym miejscu i nie sprawia to, że wspólne rozliczenie w Niemczech będzie niemożliwe. Wtedy posiadanie dwóch miejsc zamieszkania zalicza się w podatku dochodowym jako prowadzenie podwójnego gospodarstwa domowego.
W przypadku par, w których jedna osoba mieszka za granicą Niemiec, dalej można złożyć wspólną deklarację podatkową. Warunkiem do tego jest to, że miejsce zamieszkania drugiej osoby jest na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej. Obowiązuje to więc bez problemu wtedy, gdy jeden z małżonków pracuje w Niemczech, ale drugi małżonek jest w Polsce. W rocznym zeznaniu podatkowym także wtedy będzie to figurowało jako podwójne gospodarstwo domowe. Nie ma to więc szczególnego znaczenia, czy oboje małżonkowie mieszkają w Polsce bądź w Niemczech, natomiast małżonkowie muszą posiadać wspólność majątkową.
Warunkiem wykluczającym wspólne rozliczenie z małżonkiem w Niemczech jest podleganie pod nieograniczony obowiązek podatkowy. Wtedy wspólna deklaracja podatkowa jest niemożliwa.
Osoba pozostająca w związku małżeńskim mieszkająca w Polsce może rozliczać się z małżonkiem pracującym w Niemczech. Jak jednak wygląda to w praktyce, szczególnie biorąc pod uwagę prawa obowiązujące w Unii Europejskiej? Wspólne rozliczenie z małżonkiem pracującym w Niemczech jest możliwe dlatego, iż osoba pracująca w Niemczech jest osobą o nieograniczonym obowiązku podatkowym. Oznacza to, że w Niemczech spędza więcej niż 183 dni w roku bądź uzyskuje tam ponad 90% swojego dochodu.
Jeżeli druga osoba mieszka w Polsce, małżonkowie mogą się i tak wspólnie rozliczyć, nawet gdy druga osoba podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Niemczech. We wspólnym rozliczeniu istotne jest bowiem to, że drugi małżonek mieszka w kraju członkowskim Unii Europejskiej, niezależnie od dokładnego miejsca zamieszkania dla celów podatkowych.
Jak jednak sankcjonowane jest wspólne rozliczenie z małżonkiem pracującym w Niemczech w przypadku rozpadu małżeństwa? W takim przypadku małżonkowie pozostający w separacji bądź przechodzący przez proces rozwodowy mogą wybrać, czy decyzja podatkowa zostanie złożona wspólnie, czy indywidualnie. Taki wybór ma każdy, nawet małżonkowie pozostający w stabilnym związku małżeńskim mogą wybrać w danym roku metodę rozliczania się indywidualnie, i często dzieje się tak wtedy, gdy korzystnie wpływa to na rozliczenie podatku z Niemiec. Natomiast warto być świadomym, iż po rozpadzie małżeństwa rozliczenie podatkowe za ten sam rok, w którym rozwód doszedł do skutku, dalej może być złożone wspólnie, jeżeli małżonkowie tak zdecydują. Wyjątek stanowi sytuacja, w której jeden z małżonków w tym samym roku, w którym nastąpił rozwód, weźmie ślub ponownie. Wtedy dla tej osoby, która nie wzięła ślubu ponownie, rozliczenie z ostatniego małżeństwa jest niemożliwe. Stosuje się wtedy jednak pewne korzystniejsze przeliczniki.
W przypadku śmierci sytuacja wygląda podobnie, jednak 2 następne rozliczenia podatkowe można zrobić wspólnie. Oznacza to, że nie tylko w rok śmierci małżonka można dalej złożyć wspólną deklarację podatkową, ale również w następnym roku.
W znacznej większości przypadków wspólne rozliczenie podatkowe w Niemczech opłaca się finansowo ze względu na korzyści podatkowe. W szczególności jest tak wtedy, kiedy małżonkowie zarabiają bardzo nierówno — jeden zarabia bardzo dużo, a drugi wcale bądź niewiele. Najczęściej ta sytuacja występuje wtedy, gdy jeden z małżonków będzie miał klasę podatkową V, a drugi III. Zdarza się to jednak oczywiście także w przypadku, gdy oboje małżonkowie mają klasę IV. Teoretycznie najwięcej zyskują ci małżonkowie, u których jedna osoba jest małżonkiem pracującym, a druga nie posiada dochodów wcale. Wtedy rozliczenie wspólne oraz rozliczenie indywidualne będzie znacznie się różniło, jeżeli chodzi o korzyści podatkowe.
Wspólne rozliczenie z małżonkiem nie będzie się opłacało jedynie w kilku przypadkach, których cechami charakterystycznymi są między innymi: wysoki dochód uzyskany ze świadczeń zastępczych takich jak zasiłek wychowawczy Elterngeld czy chorobowe Krankengeld, wysokie obciążenia nadzwyczajne, czyli außergewöhnliche Belastungen, czy też jeden z małżonków zanotował straty w danym roku podatkowym.
Wynika to z faktu, że w przypadku wspólnego rozliczenia urząd skarbowy sumuje roczne dochody małżonków, dzieli je na pół, oblicza z nich podatek dochodowy i mnoży przez dwa. Ze względu na to, że w Niemczech podatek dochodowy jest progresywny, czyli wzrasta wprost proporcjonalnie do dochodu, zazwyczaj prowadzi to do niższej stawki podatkowej w sumie, a w konsekwencji do tego, że uzyskany zwrot podatku będzie wyższy, bądź że małżonkowie będą mogli zapłacić niższy podatek.